Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) iki hafta önce millî gelir (GSYH) hesaplama metodunu değiştirmesi ‘ekonomideki daralmayı minimize etmek için yapılmış bir hamle’ yorumlarına sebep olmuştu. Hem sene bitmeden değişikliğe gidilmesi hem de 2015 için açıklanmış gelirin yüzde 20 artırılması verilerin sıhhatine dâir endişeleri artırmıştı.
TÜİK’in bugün açıkladığı mevsim etkisinden arındırılmış 2016’nın 3. çeyrek GSYH’si endişeleri haklı çıkardı. Zira TÜİK’in 12 Aralık’ta açıklamadığı mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış çeyreklik büyüme verilerine göre Türkiye ekonomisi üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 2,7 daraldı. İkinci çeyrekte çeyreklik bazda yüzde 1,1 artan GSYH, birinci çeyrekte ise yüzde 0,4 daraldı.
Alman Commerzbank analistleri ise geçen hafta yayınladıkları raporda Türkiye’nin 3. çeyrekte yüzde 4,4 daraldığını kaydetmiş ve TÜİK’in değişiklik gerekçelerini ikna edici bulmadıklarını belirtmişti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) kısa süre önce yaptığı bir açıklama ile Avrupa Birliği Yönetmeliklerine (ESA 2010) göre GSYH ölçümlerinde revizyon yaptığını, verilerin bundan sonra 2009 baz yılına göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak açıklanacağını duyurmuştu. İktisatçılar, ekonominin yüzde 4,6 küçüldüğü bir senenin esas alınmasının takip eden senelerdeki büyümeyi olduğundan fazla göstereceğine dikkat çekiyor.
Milli gelir ölçüm yönteminin değiştirilip, anketler yerine idari kaynakların kullanılmaya başlanmasıyla birlikte milli gelirin büyüklüğü ve kişi başına milli gelir hem dolar hem TL bazında yaklaşık yüzde 20 civarında artmış oldu. 2015 GSYH’sı dolar bazında yaklaşık 720 milyar dolardan 861 milyar dolara yükseldi.
Formül değişince fert başına gelir 1.750 dolar arttı.
Aynı şekilde fert başına millî gelir de yeni seri ile birlikte 9 bin 257 dolardan 11 bin 14 dolara çıkmış oldu. Artış yaklaşık yüzde 19 seviyesinde gerçekleşti. Bir gecede 1.757 dolar gelir artışı ise “2016’daki daralmanın ve kur artışının getireceği yıllık kaybı azaltmaya matuf bir manüplasyon.” yorumlarına sebep oldu.
