Geçen yıl Şubat ayında yayına başlayan site Türkiye’den ve yurtdışındaki Türk dillilerden büyük ilgi gördü.
Ermeni Tehciri konusundaki dökümanter çalışmalarıyla bilinen Ermeni Milli Enstitüsü (ANI) bu konudaki döküman ve değerlendirmeleri Türkçe olarak da yayınlama kararı aldı. Geçen yıl Şubat ayında yayına başlayan site Türkiye’den ve yurtdışındaki Türk dillilerden büyük ilgi gördü.
1997 yılından itibaren çalışmalarına devam eden enstitü, “Bu yıl önemli bir adım atarak Ermeni Soykırımı ile ilgili belge, kanıt, fotoğraf ve çalışmalara yer verdiği, soykırım konusu ile ilgilenenlere önemli bir kaynak teşkil eden internet sitesini Türkçe olarak yayınlamaya karar verdik” diyor.
Sitenin Türkçe olarak da yayınlanması, enstitü’nün üstlendiği görevi daha geniş kitlelere ulaştırılma gayesi ile açıklanıyor. ANI Yönetim Kurulu Başkanı Van Z. Krikorian sitenin Türkçe yayına başlamasının ortak bir tarih anlayışı sayesinde diyaloga katkıda bulunmayı, geçmişin sonuçlarından haberdar olarak uzlaşmayı ve komşu milletlerin barış dolu bir geleceğe bir adım daha yaklaşmasına faydalı olmayı dört gözle bekliyor.
Ermeni Milli Enstitüsü (Armenian National Institute – ANI) Ermeni Konusu üzerine çalışmalara ve araştırmalara adanmış, Washington D.C.’de çalışmalarını sürdüren, bir kurum. “Soykırım suçu ile yüzleşmeli. Kabul edilemeyen soykırımlar yenilerini doğurur” ilkesi temelinde kurulan enstitü, Ermeni Soykırımının sonuçlarını ve insanlığa karşı işlenmiş suçları unutturmamak gerektiği prensibi doğrultusunda kendine bir misyon edinmiş. Bu misyon gereği insanları, araştırmalar ve kanıtlar üzerinden geçmiş soykırımlar ile yüzleştirmek ve gelecek soykırımları önlemek için çalışıyor.
Yılda yaklaşık 7,5 milyon ziyaretçisi olan ve geçen yıl 27 Şubat’ta resmi olarak Türkçe yayına başlayan site, ilk aşama olarak Ermeni Soykırımı’nı resmen tanıyan dünyanın çeşitli ülkelerinden konu ile ilgili resmi belgeleri yayınlandı. İlerki günlerde sitenin içeriğinin daha da genişleyeceği, İngilizce içerikle birebir paralellik göstereceği belirtiliyor.
Tarihsel olarak Ermeni Soykırımı’nı tanıyan ülkelerde kabul edilen kararlar, kanunlar ve beyanlarının yanı sıra, sitede sanal müze ve sanal sergileri ziyaret etmek de mümkün olacak.
‘YÜZLEŞME İMKANI’
ANI Yönetim Kurulu Başkanı Van Z. Krikorian sitenin Türkçe yayına başlamasını, ortak bir tarih anlayışı sayesinde diyaloga katkıda bulunmayı, geçmişin sonuçlarından haberdar olarak uzlaşmayı ve komşu milletlerin barış dolu bir geleceğe bir adım daha yaklaşmasına faydalı olmayı dört gözle beklediğini söylüyor. Krikorian aynı zamanda, sitenin uzlaştırıcılığına dikkat çekerek “Birçok cesur kişi konu ile ilgili konuştu ve bazı cesur araştırmacılar Osmanlı resmi kayıtlarında Ermeni Soykırımı konusunda çığır açan bir araştırmaya öncülük ettiler. Ermeni Soykırımı’nın geniş kitlelerce paylaşılan tarihsel önemi ve karanlık teamülünün yanı sıra, Türklerin kendi gerçek tarihleriyle yüzleşmeleri ve uzlaşmaları için daha fazla ilerlemeye ihtiyaç var” diyor.
Kronos‘un sorularını cevaplayan, Ermeni Ulusal Enstitüsü (ANI) Direktörü Dr. Rouben Adalian Türkçe sitede Ermeni Soykırımı konusundaki bilgilerin; Türkiye ve başka ülkelerdeki Türkçe’ye hakim okurlara erişebilmesine yardımcı olabilmek için çevirmenler, danışmanlar ve web tasarımcıları da dahil olmak üzere bir çok katılımcının desteği ve teşviki ile oluşturulduğunu belirtti.
Site yöneticileri Ermeni Soykırımı doğrulayan yabancı kaynakların yanısıra Türkiye’de de çok sayıda kayıt bulunduğunu fakat bu kaynakların Türkiye’de bilinmediği ve gündeme gelmediğini, adı geçen kaynakların da yer aldığı çalışmaların Türkçe sitede yer alacağını belirttiler.
Kafkasya ve Orta Doğu uzmanı, aynı zamanda Ermeni Ulusal Enstitüsü müdürü Dr. Rouben P. Adalian, geniş anlamda bahsedecek olursak Ermeni Ulusal Enstitüsü, Ermeni Soykırımı araştırmalarına ve Soykırımın kabulü konusundaki belge ve çalışmalara adanmış bir enstitü olduğunu, ANI’nin bu çerçevede, Ermeni Soykırımı’nın önemli belgelerini sunmaya ve mirasını yaşatmaya yoğunlaştığını anlatıyor.
Web sitesi, araştırmacılara, eğitimcilere, medyaya ve genel olarak halka kapsamlı bir bilgi deposu sunarken, Ermeni Soykırımı’nın resmi olarak kabulünün evrelerine odaklanmış durumda. “En başından beri, Ermeni Soykırımı konusunda bilgi edinmek isteyen kesimin talepleri vardı. Bu talebin yerine getirilmesi ile uluslararası farkındalığın boyutu büyürken, aynı zamanda Ermeni halkının kaderinin ne denli değiştiği de ortaya çıkmış oldu. ANI web sitesi çoğunlukla metinseldir. Ermeni Soykırımı’nın görsel kanıtlarını da paylaşmak için, 2015 yılında interaktif bileşenler içeren online müze, yani, Ermeni Soykırım Müzesi (AGMA) web sitesi oluşturuldu. Bu site, geçmişten günümüze, Ermenilerin anavatanında kurdukları uygarlığının uğradığı tahribatın büyüklüğünü sergilemek için illüstrasyonlar sunmakta.” diyen Adalian Türkçe konuşan kitleye ulaşmak için en iyi ve en doğru yolun, onlara kendi anadillerinde, yargılardan uzak bilgi ve kanıt sunmak ve böylece bu konu hakkında karara varabilmeleri için imkan tanımak olduğunu söylüyor.
“İnsanlara, Ermenilerin kendi yurtlarında ne kadar büyük bir yıkıma uğradığını anadillerinde anlatmak bizce önemli. Bu girişim, Enstitü Başkanı Van Z. Krikorian tarafından teklif edildi ve hayata geçirildi. Geçmişte kurulan TARC (Türkiye Ermeni Uzlaşma Komitesi) üyelerinden olan Krikorian, ilk elden tecrübesine dayanarak, Ermenilerle Türkler arasında en temel gerçekler konusunda bile anlaşmaya varamamanın diyaloga çok ciddi bir engel teşkil ettiğini ortaya koydu. ANI web sitesinin Türkçe versiyonu, özet olarak aslında ortak bir zemin yaratabilmek adına bir girişim.” diyor Adalian.
Türkiyeli ziyaretçilerden genel olarak iki temel ve birbirine karşıt görüş geldiğini belirten yöneticiler, toplanan bu bilginin objektif olarak sunulması, okuyucu için yararlı ve kullanılabilir hale getirilmesinden dolayı çalışmaları takdir ettiklerini söyleyen mesajların yanında, konuyu inceleyen, masaya yatıran her şeyi reddeden standart inkarcı yorumlar olduğunu da belirtiyor. “İkinci gruptaki kişiler için, konuyu anlatacak, gerçeği kabullenmelerine ikna edecek yeterli bilgi ve delil asla olmayacaktır. Onların hükümet politikalarını hiçbir zaman eleştirmeyen görüşleri, aşırı milliyetçi duygularla birleştiğinde ortaya bu manzara çıkıyor.” Diyen Adalian Türkçe okuru çok önemsediklerini belirtiyor.
“Mustafa Kemal bile, Jön Türklerin planlarından dolayı cezalandırılmasını istemek için kendinde yeterli sebep bulmuştu. Ermeni Soykırımı’nın ilk anması, 24 Nisan’da İstanbul’da Ermeni Patriği himayesinde yapıldı. Fakat Kemalist rejim hemen sonra rotasını ve resmi siyasetini değiştirip farklı taktikler kullanmaya başladı, tüm bunlar temelde inkarcı bir çizgi, bir hat yaratmak için yapıldı. Agos okuyucuları Hrant Dink’in siyasi olarak el sürülmemesi gereken konulara yaklaştığı için ödediği bedeli, Türkiye dışında yaşayanlara nazaran daha iyi biliyor. Son yıllarda sorunla ilgili olarak sivil toplumun çaba harcadığını hep beraber görüyoruz, ancak hükümet hattında bir değişiklik yok, o kanat sabit.” diyen Adalian iki toplum arasındaki dialogun desteklenmesi gerektiğini savunuyor.
Ermeni Ulusal Enstitüsü’nün ilgili sayfasına ulaşmak için tıklayınız.
Dr. Rouben P. Adalian kimdir?
Ermeni Ulusal Enstitüsü (Washington DC) müdürü Dr. Rouben P. Adalian, Kafkasya ve Orta Doğu uzmanı olup, George Washington Üniversitesi, Georgetown Üniversitesi ve Johns Hopkins Üniversitesi dahil olmak üzere birçok farklı üniversitede ders verdi. 1993 yılında ABD Arşivlerinde Ermeni Soykırımı’nı belgeleyen bir projeyi tamamladıktan sonra, projenin sonucu olarak, Chadwyck-Healey şirketi Ermeni Soykırımı hakkındaki Amerikan kanıtları yayımlamış oldu. 1999’da yayımlanan ödüllü “Soykırım Ansiklopedisi”nin yardımcı editörü olan Adalian’ın, 1915-1918 yıllarına ait belgelerden yola çıkarak hazırladığı “ABD Belgelerinde Ermeni Soykırımı Rehberi” çalışması 1994’te yayınlanmıştır.
