Perşembenin gelişi çarşambadan belliydi. ABD Başkanı Donald Trump’ın nüfusunun büyük kısmı müslümanlardan oluşan 7 ülke vatandaşlarına getirdiği yasak, mahkemeden döndü.
Karar, ABD’nin en liberal eyaletlerinden Washington’dan geldi. James Robart isimli bir hakim, tartışmalı başkanlık kararnamesinin tümüne geçici durdurma verdi. Cumhuriyetçi başkan George W. Bush’un atadığı ve Cumhuriyetçi kimliğiyle bilinen hakim Robart, konunun aciliyeti nedeniyle kararını sözlü olarak bildirdi. ‘Yazılı gerekçeyi de hemen yazacağını’ söyledi.
Hakimin kararından sonra İç Güvenlik Bakanlığı havaalanlarındaki giriş yasağının kaldırıldığını duyurdu. Dışişleri Bakanlığı da İran, Irak, Libya, Sudan, Somali, Suriye ve Yemen’den vize başvurularının alınmaya devam edeceğini açıkladı.
Ardından havaalanlarından gözü yaşlı insanların fotoğrafları gelmeye başladı. Günlerce uçaklara bindirilmeyen yolcular soluğu ABD’de aldı. Önümüzdeki günlerin ne getireceği bilinmediğinden kara listeye alınmış ülkelerden onlarca yeşil kartlı ve vizeli ilk uçakla ABD’ye döndü.
Hakimin kararının içeriği tartışılırken Beyaz Saray’dan ilk açıklama da geldi. Trump’ın sözcüsü Sean Spicer ‘’Adalet Bakanlığı, bu ‘rezil kararı’ durdurmak için çalışmaya başladı’’ dedi.
Ardından medya gün boyu ‘rezil karar’ ifadesini tartıştı. Derken Trump akşam saatlerinde yine gündemi domine etti. Twitter’dan hakimi yaylım ateşine tuttu. Karar için ‘aptal’ ve ‘berbat’ tanımlamaları yaptı. Tecrübeli hukukçuya ‘sözde hakim’ bile dedi. Trump, Hakim Robart’ın kararının yasalara dışı olduğunu ve verdiği kararın kısa sürede geri döndürüleceğinin altını çizmeyi de ihmal etmedi.
Trump’ın öfke dolu açıklamasının ardından Beyaz Saray, Hakim Robart’ın kararının iptali için temyize gideceklerini duyurdu.
Trump, kriz çıkaran twitlerinin ardından bir başka tartışmalı etkinliğe katıldı. Kendine ait bir kulüpte verilen Kızılhaç balosunda boy gösterdi. On bininci defa başkanlık sıfatını şahsi çıkarları için kullandığı eleştirilerinin boy hedefi olmaktan çekinmeden… Yemin töreninden beri ortalarda görünmeyen karısı Melania ile birlikte baloya gelen Trump’ın suratının asık olması dikkatlerden kaçmadı.
Başkanlığının ilk 15 gününde en az 15 polemik çıkartan Trump’ın bir hukuk adamı için kullandığı ifadeler şaşkınlık verici. Çılgın davranışlarına başka herhangi bir başkanın hayal bile edemeyeceği kadar esneklik tanınan Trump’ın yargı kararı karşısındaki ifadeleri ‘bir anayasa krizinin habercisi’
Bugüne kadar Amerikan başkanlarının yargı kararlarına karşı eleştirileri hep oldu. Bir önceki başkan Barack Obama, Yüksek Mahkeme’ye bile yüklenmişti. Ama başkanlar yargı kararlarını eleştirseler de, hakimlere yönelik şahsi saldırıda bulunmamışlardı.
Trump ifadeleriyle aslında Temyiz Mahkemesi’ni ateşe atıyor. Eğer mahkeme, yasal ve haklı gerekçelerle Hakim Robart’ın kararını iptal ederse kamuoyu nezdinde Başkan Trump’ın hakime saldırısını haklı çıkaracak. Hukuka güven sarsılacak. Eğer talebi reddederse kamuoyu bu sefer Temyiz Mahkemesi’nin Başkan aleyhinde partizan bir tutum takındığını düşünecek. Yine hukuka güven sarsılacak. İki durum da hukuk açısından çok tehlikeli.
ABD, kuvvetler ayrılığı dengesinin en hassas şekilde gözetildiği ülkelerin başında geliyor. Tahmin edilmezliğinin sınırlarını her geçen gün büyüten Trump’ın yargı ile kavgası nasıl sonuçlanacak, tahmin etmek zor. Ama müesses nizamın Trump ile yaşayacağı savaşın ‘hukuk’ eksenli olacağı aşikâr. Yaşananlar, önümüzdeki günlerin ‘anayasa eksenli’ çok sayıda tartışma ve davaya açık olduğunun da göstergesi…
