Dünya tarihinde dönüm noktası sayılan yıllar vardır; 1492, 1789, 1917 gibi… Edebiyat tarihinde de benzer kırılma noktalarından söz edilebilir. Modern edebiyatın seyrinin değiştiği yıl olarak 1922’yi göstermek yanlış olmaz. Bill Goldstein, yeni kitabında edebiyat tarihini değiştiren yılın, 1922’nin öyküsünü anlatıyor.
Yazar Willa Cather bir denemesinde, “Dünya 1922’de ya da o civarda ortadan ikiye bölündü” diye yazmıştı. Aslında o yıl, en çok edebiyat tarihi için önemliydi. Goldstein’ın The World Broke in Two (Dünya İkiye Bölündü) adlı kitabı 1922 yılının önemini dört yazar ve şair üzerinden anlatıyor. Kitabın alt başlığı ise şöyle: “Virginia Woolf, T. S. Eliot, D. H. Lawrence, E. M. Forster and the Year That Changed Literature” (Virginia Woolf, T. S. Eliot, D. H. Lawrence, E. M. Forster ve Edebiyatı Değiştiren Yıl).
The World Broke in Two: Virginia Woolf, T. S. Eliot, D. H. Lawrence, E. M. Forster and the Year That Changed Literature
1922 edebiyat tarihi için geçekten önemli bir yıldı: James Joyce ünlü romanı Ulysses’i henüz yayımlamış, Proust’un görkemli yapıtı Kayıp Zamanın İzinde yeni okur karşısına çıkmıştı. 1922 yılı boyunca Virginia Woolf başyapıtı Mrs. Dalloway’i yazmaya başladı, E.M. Forster Hindistan’a Bir Geçit adlı önemli romanını şekillendirdi, Lawrence Kanguru’yu yazdı, T.S. Eliot Çorak Ülke’yi tamamladı. Bir başka deyişle, modernizm edebiyat tarihindeki etkisi artık gösteriyordu.
Bill Goldstein bu dört kitabın yazılış öyküsünü ve dört edebiyatçının kişisel serüvenlerini iç içe kurgulayarak ilginç bir kitaba imza atmış. Biyografik özelliği ağır basan kitapta Goldstein mektuplardan ve günlüklerden yararlanmış. Çalışma, yazarlar arasındaki dostluklar kadar çekişme ve kıskançlıkların da modernizmin başyapıtlarının doğuşunda etkisini olduğunu ortaya koyuyor.
1 Ocak 1922 ile 31 aralık 1922 tarihleri arasında gelişen edebiyat olaylarını merkezine alan bu ilginç kitap, edebiyat tarihçiliğine yenilikçi yaklaşımın başarılı bir örneği olarak okunabilir.
