Polisiye romanlar, meraklıları için gizli birer hazinedir. Özellikle iyi bir polisiye okumak pahasına çok şey feda etmeye hazır tutkunları vardır türün. Gelgelelim polisiye roman türünün iyi örneklerine rastlamak biraz aşinalık biraz da şans işidir. Elbette polisiyenin sınırları konusundaki tartışma da bitmiş değil: Bir Dostoyevski ya da Graham Greene romanının polisiye sınırlarına girmediğini kim söyleyebilir?
Polisiye sevenler için bir kılavuz kitap
Bugünlerde polisiye okurları için yol haritası niteliğinde bir kitap yayımlandı. İngiliz yazar Martin Edwards The Story of Classic Crime in 100 Books (100 Kitapta Klasik Polisiyenin Hikâyesi) adlı derlemesinde türün tarihini yüz roman üzerinden anlatıyor. Kendisi de bir polisiyeci olan Edwards, iki roman serisinin yazarı (serilerden biri Liverpool’da işlenen cinayetleri konu alıyor).
The Story of Classic Crime in 100 Books / Martin Edwards / Poisoned Pen Press
Kitap, yirminci yüzyılın ilk yarısında yayımlanan polisiyelerden bir seçki, suç romanı türünün çeşitliliğini okura göstermeyi amaçlayan bir çalışma. Konu edindiği her kitabı 2-3 sayfada özetleyen Edwards (spoiler vermekten özenle kaçınıyor) o romanın edebiyat tarihindeki rolüne, yazınsal değerine, sosyal ve kültürel önemine değiniyor. Yazarın akıcı üslubu, bahsettiği kitaplardan alıntılar yapmamasına rağmen kitabı sıkıcı hale getirmiyor.
Edwards listesine bir Sherlock Holmes kitabıyla başlıyor: Baskervillerin Köpeği. Yazar, Arthur Conan Doyle’un yapıtını polisiye türü için yeni bir çağın başlangıcı sayıyor. Edgar Wallace ve G.K. Chesterton bu çağda ürün veren öteki romancılar arasında. Polisiyenin altın çağını başlatan ise E.C. Bentley’nin Trent’in Son Davası romanı.
Agatha Christie’den üç roman
Yazarın “Büyük Dedektifler” diye adlandırdığı üçüncü dönemin simgesi, polisiyenin kraliçesi Agatha Christie. Seçkiye her yazardan sadece bir kitap almaya özen gösteren Edwards, söz konusu Agatha Christie olunca üç romana yer vermiş. Dashiell Hammett’ten Patricia Highsmith’e türün ustalarının geçit remi yaptığı seçki Julian Symons’un 31 Şubat adlı romanıyla sona eriyor.
“Geçen yüzyıldan en iyi 100 polisiye seçkisi” diye de nitelenebilecek kitapta adı geçen romanların çoğu henüz Türkçeye çevrilmedi. Bu yüzden Martin Edwards’ın kitabı sadece polisiye okurları için değil, yayıncılar için de kılavuz niteliğinde.
